11 maart 2019

BELGIË VOOROP IN UITROL DIGITAAL PLATFORM VOOR AL JE GEZONDHEIDSGEGEVENS

DE BURGER ALS COPILOOT VAN ZIJN GEZONDHEIDSDOSSIER

Negen maanden geleden werd het nationale digitale platform Personal Health Viewer gelanceerd. Sindsdien krijgen patiënten toegang tot hun eigen medisch dossier. Het portaal breidde het afgelopen jaar stelselmatig uit en ook het aantal gebruikers neemt toe. We maken de balans op met Vincent Dupont, een van de projectcoördinatoren van het actieplan eGezondheid, dat een reeks ambitieuze doelstellingen rond het slim gebruik van technologie in de zorg vooropstelt. 

“In tijden van digitalisering willen burgers en patiënten de zorg niet louter meer ondergaan, maar zelf mee bepalen. Personal Health Viewer geeft mensen toegang tot alle gegevens over hun gezondheid die digitaal beschikbaar zijn. Daardoor krijgen ze beter zicht op hun dossier en kunnen ze zelf een actieve rol spelen in hun zorg.” 

“Aan de ene kant willen we de chronische patiënt van dienst zijn, maar het portaal dient ook als preventiemiddel om burgers bewuster te laten omgaan met hun gezondheid. Het is een van de eerste projecten dat gestart is vanuit de patiënten zelf en nog altijd vragen we patiëntenplatforms advies om het project de juiste richting in te sturen.”

Het introduceren van nieuwe toepassingen gaat in België vaak moeizaam. Hoe goed doen wij het op het vlak van eGezondheid in vergelijking met de andere Europese landen?
“Eigenlijk doet ons land het erg goed. We spelen zelfs een trekkende rol, en zijn na Zweden het tweede Europese land dat een digitaal gezondheidsplatform nationaal heeft uitgerold. We moeten er ook rekening mee houden dat ons zorglandschap erg versnipperd is en alle gegevens goed worden afgeschermd. Het was geen gemakkelijk traject, maar ik ben vrij trots dat er nu eindelijk een beveiligde omgeving is waar de burger zijn gepersonaliseerde gezondheidsinformatie kan terugvinden.

We leven in tijden van fake news en Facebook-datalekken. GDPR is bijna een jaar van kracht. Is het digitaal delen van je medisch dossier veilig?
“Absoluut. Om toegang te krijgen tot het gezondheidsportaal, moet de patiënt twee stappen doorlopen: de authenticatie via de eID, de ITSME-app of een eenmalig paswoord en de autorisatie. Dat is een eerste beveiliging. Bovendien wordt alle informatie bewaard in een beveiligde kluis. Alleen zorgverleners met wie de patiënt een therapeutische relatie heeft, kunnen bij de gegevens. De arbeidsgeneesheer, de geneesheer van het ziekenfonds of verzekeringsmaatschappij worden zelfs uitgesloten en hebben geen toegang tot jouw gezondheidsdossier.

“We moeten niet enkel aandacht hebben voor digitale geletterdheid, maar specifiek ook voor gezondheidsgeletterdheid.”

Voor het welslagen van dit project was het creëren van een draagvlak cruciaal. Hoe reageren ziekenhuizen, artsen en verpleegkundig personeel?
“De impact voor de actoren is bijzonder groot. Dat beseffen we ook. We zien dat sommige artsen het ervaren als een bijkomende last naast hun nu al drukke agenda. Ze hebben immers een medisch softwarepakket nodig en helaas zijn zorgverleners niet altijd even vertrouwd met IT. Bovendien zorgt verandering altijd voor de nodige nervositeit, maar dit zijn de nodige stappen die we in het digitaal tijdperk moeten durven zetten.”

“Ziekenhuizen hebben we van bij het eerste uur betrokken. Maar al snel bleek dat het doorsijpelen en delen van informatie geen gemakkelijke opdracht zou worden. Elk ziekenhuis zit immers in een netwerk en in België alleen al zijn er vier datanetwerken of hubs, waar niet alleen zorgverleners, maar ook patiënten toegang tot hebben. Er zijn twee hubs in Vlaanderen (CoZo en VZN), één in Brussel en één in Wallonië.”

“Een betere afstemming is nog nodig, maar de komst van een uniform elektronisch patiëntendossier zou het delen van die informatie makkelijker moeten maken. In ieder geval zullen al die inspanningen de kwaliteit en continuïteit van de zorg ten goede komen.”

Werd het project dan niet te vroeg gelanceerd? Niet iedereen lijkt klaar voor die ingrijpende veranderingen.
“Dat was een bewuste keuze. We lanceren telkens nieuwe versies en updates net om ervoor te zorgen dat het project op de radar blijft. Degene die de connectie al hebben gemaakt, kunnen dan als goed voorbeeld voor de anderen dienen. Wij reiken hen de communicatietools aan om de Personal Health Viewer bekend te maken. Het is in een hecht partnership dat we samen de juiste en nodige stappen zetten.”

“In onze aanpak is het communicatieaspect erg belangrijk. We zijn ons ervan bewust dat onze boodschap zowel voor zorgverleners als patiënten verstaanbaar moet zijn. Maar we merken dat uniformiteit en dezelfde patient experience niet bij iedereen bovenaan de agenda staat. We moeten dus niet enkel aandacht hebben voor digitale geletterdheid, maar specifiek ook voor gezondheidsgeletterdheid. Daarop zullen we de komende jaren verder inzetten.” 

Ondertussen registreerden al meer dan 280.000 burgers zich en hun reacties zijn alvast lovend. Hoe zorg je ervoor dat nog meer burgers hun weg naar het platform vinden?
“We hebben het begeleidend instructiefilmpje ter beschikking gesteld van de ziekenhuizen. In een volgende fase krijgen de artsen en apothekers de video. Het filmpje willen we ook tonen op openbare plaatsen. Er zijn ook gesprekken opgestart met SeniorenNet om nog meer ouderen te bereiken. Op termijn hopen we 700.000 burgers per maand te mogen begroeten, zo’n 14% van de actieve bevolking.”

De laatste versie van Personal Health Viewer werd in het najaar 2018 gelanceerd, met als belangrijkste nieuwigheid de introductie van het elektronische voorschrift. Tegen 1 januari 2020 moet het klassieke, geschreven voorschrift volledig verleden tijd zijn. Welke innovaties zitten nog in de pijplijn?
“In maart zullen we de eerste koppeling met een ziekenfonds maken. Patiënten die zijn aangesloten bij een van de onafhankelijke ziekenfondsen (Partena, PartenaMut, Omnimut, OZ en Freie Krankenkasse) zullen hun ziekenfonds- en hospitalisatiedossier dan ook via Personal Health Viewer kunnen bekijken. Het zal ook mogelijk worden om bijwerkingen van medicijnen te signaleren aan het geneesmiddelenagentschap. Er komt voorts een samenwerking met het Wit-Gele Kruis om je gepersonaliseerd thuiszorgdossier te raadplegen. Bovendien kondigen we in het luik van betrouwbare gezondheidsinformatie een doorverwijzing aan naar de vier gevalideerde gezondheidsapps (mHealth).”

“Later dit jaar pakken we dan uit met een vierde update, met onder meer een registratieformulier voor orgaandonatie. De facto is iedere Belg een potentiële orgaandonor, maar burgers moeten zich nu eerst via de huisarts of gemeente laten registreren. We hopen daarmee dat meer mensen zich als donor opgeven.” 

DRIEKWART VAN EGEZONDHEIDSPLAN GEREALISEERD

Patiënten inzage geven in hun medisch dossier behoort tot het twintig punten tellend actieplan eGezondheid 2013-2018. Van de ruim 206 specifieke doelstellingen die werden geformuleerd, is ondertussen ongeveer 75% gerealiseerd. Het verhaal is echter nog niet afgerond, want het domein e-gezondheid evolueert continu en nieuwe ontwikkelingen volgen elkaar steeds sneller op. Momenteel wordt aan een nieuw manifest gewerkt om de evoluties verder te kunnen sturen.

TEKST: BJÖRN CRUL • BEELD: ALEXANDER VAN MAELE