ILSE WEEGHMANS, DIRECTEUR VLAAMS PATIËNTENPLATFORM, DOET AANBEVELINGEN VOOR ZORGCONTINUÏTEIT VAN CHRONISCH ZIEKEN

“SAMEN OPLOSSINGEN ZOEKEN OM MENSEN MET EEN CHRONISCHE AANDOENING OPNIEUW NAAR ZORG TE LEIDEN"

30 juni 2020

40% van de mensen met een chronische aandoening stelt in tijden van corona zelf zorg uit, ook al werd sinds begin mei de niet-essentiële zorg geleidelijk terug opgestart. Het Vlaams Patiëntenplatform maakt nu aanbevelingen op om ervoor te zorgen dat wie zorg nodig heeft, ook in het geval van een tweede coronagolf, daar steeds toegang toe heeft. Een interview met Ilse Weeghmans.

In de afgelopen periode heeft maar liefst vier op de tien mensen met een chronische aandoening zorg uitgesteld. Wat is daarvan de oorzaak?

De reden zelf, daar hebben we in onze bevraging niet naar gepeild, maar we vermoeden dat twee verklaringen aan de basis liggen. De eerste is angst: velen waren bang om naar het ziekenhuis of andere zorgverleners te gaan tijdens de eerste coronapiek. De schrik om besmet te geraken, zat er goed in. Een tweede oorzaak is het gebrek aan informatie over welke zorg opnieuw werd opgestart of zal worden opgestart. Let wel, er was vaak geen probleem bij patiënten die reeds een zorgafspraak hadden vastgelegd. Zij kregen tijdig uitleg over het feit of en waarom de afspraak al dan niet kon plaatsvinden. Het probleem situeerde zich vooral bij zij die niet meteen een consultatie hadden gepland. Het gebrek aan preventieve communicatie weerhield hen ervan een nieuwe afspraak vast te leggen uit onwetendheid over het gevaar op besmetting en de impact van corona in combinatie met hun aandoening. Het is belangrijk dat ziekenhuizen en zorgverleners bekijken hoe ze die lacune in de toekomst kunnen opvullen.

"Telegeneeskunde, maar ook telemonitoring, zullen nog meer deel uitmaken van de gezondheidszorg van de toekomst, maar we mogen het belang van persoonlijk contact niet onderschatten."

Begin mei werd de niet-essentiële zorg opnieuw opgestart, zorgde dat voor een grotere toeloop naar de zorg?

Het noopte vooral tot nadenken over de prioritering van zorg. De les die we uit de voorbije periode moeten trekken, is dat er op het niveau van de ziekenhuizen moet worden nagedacht over welke patiënten eerst zorg moeten krijgen. De ziekenhuizen moeten vermijden dat er personen van de zorgradar verdwijnen door hen zelf te contacteren en een afspraak met hen in te boeken als ze in de gevarenzone dreigen te belanden. Daarom ook dat we heel duidelijk in onze aanbevelingen stellen dat er keuzes moeten worden gemaakt in de zorg met aandacht voor personen met een chronische aandoening.

Stel dat er een nieuwe coronagolf komt, wat hoopt u dat er in de aanpak verandert?

Van ganser harte hoop ik dat een nieuwe totale lockdown achterwege blijft en dat bijvoorbeeld de kinesisten aan de slag kunnen blijven. Ook in de ziekenhuizen was er sinds begin maart een volledige reorganisatie aan de gang om de toestroom van Covid-patiënten te kunnen opvangen. Uiteraard moest dat gebeuren, maar we moeten ook in het oog houden dat de reguliere zorg voldoende bemand blijft. Daar hoort volgens ons ook een andere financiering bij. Valt het vandaag nog te verdedigen dat ziekenhuizen meer opbrengsten halen uit operaties dan uit consultaties en daardoor andere keuzes maken?

Zorg op afstand via telegeneeskunde vond meer dan ooit ingang de voorbije periode. Ligt daar de toekomst?

Telegeneeskunde, en ook telemonitoring, moeten nadrukkelijk aanwezig zijn als onderdeel van een zorgtraject, maar we mogen daarnaast het belang van persoonlijk contact niet onderschatten. Er zijn goede afspraken nodig, want niet iedere patiënt kan even vlot overweg met de nieuwste technologie. Telegeneeskunde moet op een kwalitatieve manier worden ingebouwd in ons zorgsysteem. Vanuit het Vlaams Patiëntenplatform proberen we daartoe ons steentje bij te dragen via de werkgroep van het RIZIV daarover waarvan we deel zullen uitmaken.

"Aan de eerste lijn en de ziekenhuizen vraag ik om de vinger aan de pols te houden bij patiënten die niet komen opdagen of hun afspraak annuleren. Zet een detectiesysteem op om hen niet te verliezen."

Hoe hebben de mensen die hun zorg niet hebben uitgesteld die ervaren?

Goed. Mensen die naar zorgverleners gingen, voelden zich veilig. Dat kwam duidelijk naar voor in onze bevraging. Het nodige beschermingsmateriaal was in de ziekenhuizen aanwezig en dat zorgde voor een gerust gevoel. Vandaar ook onze aanbeveling om mondmaskers terug te betalen voor mensen met een chronische aandoening. Als dat een element is dat zoveel vertrouwen inboezemt en waardoor mensen toch van de nodige zorg kunnen genieten, waarom die investering dan niet maken?

U heeft al heel wat aanbevelingen door het VPP aangehaald, maar welke twee wil u nog eens in vet zetten?

Mijn boodschap aan de beleidsmakers is om een duidelijke exitstrategie uit te werken voor personen met een chronische aandoening. Aan de eerste lijn en de ziekenhuizen vraag ik om de vinger aan de pols te houden bij patiënten die niet komen opdagen of hun afspraak annuleren. Zet een detectiesysteem op om hen niet uit het oog te verliezen.

TEKST: JENS DE WULF - BEELD: ELS VAN BOSBEKE