3 april 2019

SAMEN NADENKEN OVER ZORG

WOONZORGCENTRUM FLOORDAM ZET IN OP RELATIEGERICHTE ZORG

In oktober 2016 trok een delegatie van het Vlaams-Brabantse woonzorgcentrum Floordam naar Zweden om er kennis op te doen over het Tubbemodel. Daarbij staat relatiegerichte zorg centraal en krijgen bewoners meer inspraak in de werking van het woonzorgcentrum. We spraken met directeur bewonerszorg Betty Herbots en stafmedewerker en kwaliteitscoördinator Ruben Callewaert over hun ervaringen met het traject.

“Het is niet omdat je ouder wordt, dat je plots je stem, je wil of eigenheid verliest. Ouder worden betekent ook niet dat je niet langer kan of wil bepalen hoe je dagen eruitzien. Ook niet wanneer je zorgafhankelijkheid toeneemt en je naar een woonzorgcentrum verhuist”, zegt Betty Herbots. “Daarom zetten wij er extra op in om de dagelijkse activiteiten en het leven in ons woonzorgcentrum zoveel mogelijk te laten vertrekken vanuit de bewoner zelf. Dat doen we door te luisteren naar wat hij of zij op dat moment wil doen, ook als dat niet evident of vanzelfsprekend is. De zorg krijgt vorm in dialoog, in relatie en in overleg. We willen ervoor zorgen dat routine niet bepalend is voor de werking. We vinden het erg belangrijk dat mensen zichzelf kunnen zijn en blijven in een fijne omgeving. En die omgeving hopen we met Floordam te kunnen aanbieden.”

“We vinden het heel belangrijk dat de bewoners hun stem kunnen laten horen en invloed en inspraak kunnen hebben in het dagelijkse reilen en zeilen van Floordam. Daarbij durven we de klassieke routines loslaten. Natuurlijk blijft een zekere regelmaat nodig, maar die mag ons niet verhinderen om creatief te denken en te handelen.”

“We hebben er dan ook bewust voor gekozen om kleinschalig te werken met veertien personen per woning”, vult Ruben Callewaert aan. “Zo proberen we een warme en menselijke omgeving te creëren voor de bewoners, hun familie en onze medewerkers. Het sociale is voor ons essentieel. Of het nu gaat over schoonmaken, koken of eten: we proberen alles zoveel mogelijk samen te doen. En net daardoor doen we veel meer dan schoonmaken, koken of eten alleen. Er wordt ook gepraat, geluisterd en gelachen. We leren elkaar kennen als mens – in het dagelijks gebeuren, in vlotte communicatie en in wederzijds vertrouwen. We spreken veel en vaak met elkaar. We luisteren aandachtig naar de ander en stellen onze eigen waarden en principes niet automatisch voorop. We kijken naar wat de ander vraagt, wenst en nodig heeft.”

“Relatiegerichte zorg betekent dat we samen, elk vanuit onze eigen positie en verantwoordelijkheid, nadenken over een zinvol bestaan voor iedere bewoner. Dat houdt in dat we samen met hen zoeken naar wat hun ideale dagbesteding en dagbeleving inhoudt. Onze medewerkers staan niet ‘boven’ de bewoners, maar op gelijke voet met hen”, gaat Betty Herbots verder. “We zijn ook niet enkel bezig met zorgen vóór de bewoners, maar zetten ons in om samen mét hen een goede zorg op maat te realiseren. Iedereen krijgt een individueel aangepast zorgplan waarin rekening wordt gehouden met de persoonlijke wensen van de bewoner. Dat plan is ook niet in steen gebeiteld – als bewoners een aanpassing willen, is dat op elk moment bespreekbaar. We vinden het heel belangrijk dat de bewoners hun stem kunnen laten horen en invloed en inspraak kunnen hebben in het dagelijkse reilen en zeilen van Floordam. Daarbij durven we de klassieke routines loslaten. Natuurlijk blijft een zekere regelmaat nodig, maar die mag ons niet verhinderen om creatief te denken en te handelen.”

“Die manier van werken vraagt uiteraard heel wat denkwerk en inlevingsvermogen. We bekijken alles vanuit het standpunt van drie partijen: de bewoner, zijn naasten en onze medewerkers. Samen zoeken we naar een compromis waar ieder van hen achter kan staan. We hebben daarbij steeds respect voor verschillende overtuigingen en meningen en kijken steeds naar wat er mogelijk is binnen de grenzen van het haalbare. Het vergt een bepaalde mindset van zowel onze medewerkers als onze bewoners en hun naasten. Nu we al een tijdje bezig zijn, merken we wel dat iedereen mee is. Maar het is een proces dat nooit helemaal af is. Zo zien we dat sommige bewoners niet voor hun mening durven opkomen wanneer ze net bij ons intrekken, simpelweg omdat ze dat niet gewend zijn, of dat hun familie wat moet wennen aan onze manier van werken. Ook nieuwe medewerkers hebben in hun opleiding een heel andere manier van werken aangeleerd gekregen. Maar door samen te oefenen en élke dag bezig te zijn met relatiegerichte zorg, leert iedereen snel bij. We vinden het ook belangrijk dat onze medewerkers zich goed voelen in hun job en met plezier komen werken.”

“Kortom: we willen in Floordam een sfeer creëren waarin iedereen echt mens kan zijn onder de mensen, onafhankelijk van hun functie”, besluiten Betty Herbots en Ruben Callewaert.

TEAMVERANTWOORDELIJKE ROEL VERTELT HET VERHAAL VAN ROGER …

“Roger woont nu één jaar in Floordam. Hij is een rustige, vriendelijke man die veel van de natuur houdt. Dat is geen verrassing, want hij is altijd tuinman geweest. Met het mooie lenteweer van de voorbije dagen, begint het bij hem te kriebelen om zich buiten bezig te houden met de planten en het groen. Hij vraagt een snoeischaar. Wat voor ieder van ons een evidente vraag is, is dat niet voor Roger. Hij heeft immers Parkinson, in een vergevorderd stadium. De kans dat hij zichzelf verwondt met de schaar is dus reëel. Ook is er valrisico, tussen al die struiken.

Bovendien zou ik zelf op korte tijd gesnoeid kunnen hebben waar Roger een hele namiddag over doet. Ik zou net zo goed een vrijwilliger of de familie kunnen vragen om het snoeiwerk in zijn plaats te doen, terwijl hij erbij zit in een stoel in het zonnetje ... Zou dat niet veiliger en beter zijn en de betrokkenheid van de familie verhogen? Wellicht wel. Maar dat is niet wat Roger wil of vraagt. Dat is niet wat hem op dat moment gelukkig zou maken. Hij wil zélf met de planten bezig zijn. Hij wil ze zélf snoeien. Net als vroeger, bezig zijn in de tuin. En dus regelde ik voor hem een snoeischaar. De hele namiddag is hij buiten bezig geweest met ‘zijn’ struiken, op zijn tempo en op zijn manier. Het was voor hem een erg mooie dag. En dat is precies wat we willen bereiken met onze relatiegerichte zorg.”

TEKST: EVELIEN CHIAU • BEELD: JAN LOCUS