29/09/2020
Woonzorg

Laagdrempelige psychologische hulp voor ouderen

EERSTELIJNSPSYCHOLOGISCHE FUNCTIE

Laagdrempelige psychologische hulp voor ouderen

Oktober 2020

Covid-19 weegt op heel wat mensen. Gevoelens van angst, onzekerheid en eenzaamheid steken bij velen de kop op. Ook veel oudere mensen voelen zich niet goed in hun vel. Om aan die nood tegemoet te komen, besliste de FOD Volksgezondheid in overleg met de gemeenschappen om de leeftijdsgrenzen -18 en +64 jaar bij het proefproject ‘eerstelijnspsychologische functie’ te laten vallen. Daardoor kunnen nu ook ouderen en kinderen en jongeren hierop een beroep doen. Dr. Sarah Morsink, expert hervorming geestelijke gezondheidszorg van de FOD Volksgezondheid, licht toe. 

“In januari 2019 ging de ‘eerstelijnspsychologische functie’ (ELP) van start als tijdelijk proefproject voor vier jaar. Het initiatief kadert in de evolutie naar gemeenschapsgerichte zorg, waarbij we de geestelijke gezondheidszorg zoveel mogelijk in de thuissituatie brengen. Met de terugbetaling van de ELP-zorg stimuleren we de vroegdetectie en vroeginterventie voor lichte tot matige zorg. Het doelpubliek zijn mensen die zich tijdelijk wat minder goed in hun vel voelen en een bedrukte stemming ervaren.”

“De ELP-zorg wordt verleend door klinisch psychologen of klinisch orthopedagogen en verloopt via de Netwerken Geestelijke Gezondheidszorg. Dat betekent dat de klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen die hieraan mee willen werken, zich vooraf moeten verbinden met het netwerk van hun regio. Het remgeld voor de patiënt bedraagt per consultatie 11,2 euro en daalt tot zelfs 4 euro voor wie recht heeft op een voorkeurregeling.”

“Voor de duur van het proefproject was de doelgroep aanvankelijk beperkt tot de leeftijd 18 tot 64 jaar. Die mensen hebben recht op een terugbetaling van vier sessies, eventueel verlengbaar tot acht sessies per jaar. Het blijft een kortdurende interventie. Voor de intakesessie wordt één uur tijd voorzien, voor de opvolgconsulten telkens 45 minuten. Alleen de meest voorkomende klachten komen in aanmerking voor terugbetaling, meer specifiek: gevoelens van angst, gevoelens van depressie en de neiging tot overmatig alcoholgebruik. De verwijzing gebeurt door een arts: de huisarts, de arbeidsarts, een psychiater en in de nieuwe situatie ook een geriater of een pediater, kinderpsychiater of een arts gelinkt aan een CLB of Kind en Gezin. Indien meer gespecialiseerde zorg nodig is, kan de eerstelijnspsycholoog doorverwijzen, bijvoorbeeld naar een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg.”

“We leggen, naar aanleiding van Covid-19, een bijzondere focus op wie in kritische sectoren werkt. Deze medewerkers zijn door Covid-19 extra gevoelig voor angst en stress. We willen hen aanmoedigen om via doorverwijzing laagdrempelig hulp te zoeken bij een eerstelijnspsycholoog”

Geen leeftijdsgrens

“Covid-19 heeft de nood aan psychologische ondersteuning immers nog doen toenemen. Ook bij kinderen en jongeren en bij ouderen. Gevoelens van stress, slapeloosheid, eenzaamheid, angst... steken nog meer dan anders de kop op. Denk aan een oudere vrouw in een woonzorgcentrum die nog vrij actief was maar door corona plots heel veel activiteiten en bezoek ziet wegvallen en zich eenzaam en verloren voelt. Of een oudere man die thuis woont, zich zorgen maakt over corona en daardoor slecht slaapt. Daarom is het idee gegroeid om de leeftijdsgrens in het proefproject weg te nemen. De FOD Volksgezondheid nam hiervoor het initiatief en pleegde overleg met de gemeenschappen. Ook ouderen, en kinderen & jongeren kunnen voortaan gebruikmaken van de eerstelijnspsychologische functie tot het einde van het proefproject op 31 januari 2022."

“De indicaties breiden ook uit. Voor ouderen is naast de oorspronkelijke klachten het misbruik van slaap- en kalmeringsmiddelen toegevoegd. Voor kinderen en jongeren: depressieve stemming, angstige gevoelens, afhankelijkheid, sociale problemen en gedragsproblemen. Bovendien leggen we, naar aanleiding van Covid-19, een bijzondere focus op wie in kritische sectoren werkt: in ziekenhuizen, woonzorgcentra... Die medewerkers zijn door Covid-19 extra gevoelig voor angst en stress. We willen hen aanmoedigen om via doorverwijzing van de arbeidsarts van de externe preventiedienst, indien nodig, laagdrempelig hulp te zoeken bij een eerstelijnspsycholoog.”

In het woonzorgcentrum

“Voor de oudere mensen die nog thuis wonen, is het heel eenvoudig: zij gaan op verwijzing naar een eerstelijnspsycholoog en genieten van terugbetaling. Ook een videoconsult wordt terugbetaald, een telefonisch consult niet. Voor bewoners van een woonzorgcentrum gelden dezelfde afspraken: zij kunnen een bezoek brengen aan een ELP of een videoconsult vragen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om de eerstelijnspsycholoog een bezoek te laten brengen aan het woonzorgcentrum, zij het zonder tussenkomst van het RIZIV. Hiervoor moet het woonzorgcentrum een overeenkomst sluiten met het Netwerk Geestelijke Gezondheidszorg in zijn regio. Bovendien betaalt het woonzorgcentrum dan de vergoeding van het consult verminderd met het remgeld.”

Waarom zou een woonzorgcentrum die kost op zich nemen? Sarah Morsink: “Dit project is een goede manier om snel kwaliteitsvolle en kortdurende psychologische zorg te voorzien, via een relatief goedkope manier voor de bewoner én het woonzorgcentrum. Samenwerking met de GGZ-netwerken maakt het mogelijk om dit eerstelijnspsychologische aanbod af te stemmen met andere zorgmogelijkheden, zoals meer gespecialiseerde zorg bij een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Uiteraard mag het woonzorgcentrum die kost niet doorrekenen via de factuur. De bewoner mag enkel het remgeld betalen.”

"De universiteiten van Luik en Leuven volgen het proefproject van nabij op met zowel kwantitatieve als kwalitatieve evaluaties. De dagdagelijkse opvolging heeft ons toegelaten om heel snel te reageren op de nieuwe context met Covid.”

“In de eerste 14 maanden van het proefproject hebben over heel België meer dan 700 klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen een overeenkomst aangegaan met een Netwerk Geestelijke Gezondheidszorg. Er zijn in die periode 65.000 sessies gerealiseerd. Tussen de verwijzing en de intakesessie liggen gemiddeld 12 dagen. Een bijzondere vermelding verdient het project van het Netwerk Limburg, dat in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting de medewerkers van woonzorgcentra gratis toegang biedt tot ELP. Het is nog vroeg om dit initiatief te evalueren, maar het lijkt alvast heel waardevol.”

TEKST: FILIP DECRUYNAERE • BEELD: JAN LOCUS

Reactie toevoegen

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.